Đến với Ninh Binh, du khách không chỉ thưởng ngoạn được những cảnh đẹp nên thơ, hữu tình, mà bên cạnh đó còn nên thưởng thức những món ăn ngon đặc sản, nổi tiếng ở nơi đây.
1. Cơm cháy Ninh Bình
Đặc sản đầu tiên phải kể đến đó là cơm cháy, đây cũng là món nổi tiếng nhất của Ninh Bình. Được làm 100% từ gạo nguyên chất, cơm cháy Ninh Bình mang hương vị đặc trưng của mảnh đất Cố đô mà không thể lẫn lộn với bất cứ tỉnh thành nào khác. Cơm cháy có màu vàng nhạt của gạo chiên giòn, khi ăn có vị thơm ngon của hạt gạo, vị ngậy của ruốc, bùi béo mà không ngán, thích hợp cho mọi lứa tuổi. Cơm cháy được bày bán ở khắp mảnh đất Ninh Bình, từ thành phố cho đến các khu du lịch chùa Bái Đính, Tràng An, Tam Cốc…kể cả dọc đường quốc lộ, du khách sẽ không khó để tìm mua được món đặc sản Cố đô hấp dẫn này.
2. Gỏi cá nhệch Kim Sơn
Là một trong những đặc sản ẩm thực nổi tiếng của Ninh Bình, gỏi cá nhệch khiến bao du khách phải say lòng, ăn một lần nhớ mãi không quên. Những con cá được chọn phải tươi ngon, thuộc loại to từ 400kg trở lên, bụng béo trắng, lưng xanh màu đá thẫm qua nhiều khâu chế biến hết sức tỉ mỉ, cầu kỳ mới làm nên được món gỏi không có vị tanh của cá, khi ăn có hương vị thơm ngon xen lẫn vị bùi của gạo nếp rang cùng vị chua thanh của dấm và vị cay nồng ấm của gừng, tiêu, ớt, xả trong nước chấm. Đến Ninh Bình phải ăn gỏi cá Kim Sơn mới cảm nhận hết được hương vị thơm ngon của món gỏi cá này.
3. Ốc núi Ninh Bình
Ốc núi Ninh Bình là một đặc sản mới nổi của Ninh Bình. Loài ốc này cực hiếm vì chúng chỉ sống trong các hốc đá, đến mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 8 mới bò ra kiếm ăn và sinh sản. Ốc núi xuất hiện ở hầu hết các nơi tỉnh Ninh Bình nhưng tập trung nhiều nhất là ở các dãy núi đá vôi Tam Điệp, Yên Mô và Nho Quan. Ốc núi trong hang rất khó phát hiện, người ta thường phải dậy từ sáng sớm khi ốc bò ra khỏi hang kiếm ăn mới tìm bắt được. Thịt ốc núi dai, giòn, ngọt, thơm mùi thuốc bắc. Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món như nướng, xào me, hấp gừng, luộc xả hết, trộn gỏi hành tây…đều rất hấp dẫn.
4. Dê núi Ninh Bình
Món ăn dân dã đất cố đô Hoa Lư nhưng không kém phần hấp dẫn phải kể đến là dê núi. Điểm du lịch Hoa Lư, mảnh đất trù phú với những dãy núi đá vôi là điểm chăn nuôi dê lấy thịt cho nhiều món ăn đặc biệt chế biến từ dê núi. Tái dê là món nổi bật nhất và đứng đầu bảng. Qua rất nhiều công đoạn phức tạp và kỹ lưỡng mới cho ra được món tái dê thơm ngon, khử hết mùi hôi. Tái dê thường ăn kèm các loại lá, quả và đăc biệt nhất là nước chấm tương gừng. Đây là món ăn ngon và cũng là bài thuốc quý dùng để bồi bổ cơ thể rất tốt cho sức khỏe.
5. Miến lươn
Cùng với cơm cháy, tái dê, miến lươn cũng là món đặc sản nổi tiếng ở Ninh Bình được nhiều người biết đến. Không như những nơi khác, lươn ở Ninh Bình để làm miến chỉ chọn lươn cốm, lưng nâu hồng bụng vàng rộm, con hơi nhỏ nhưng thịt rất thơm và săn chắc. Miến lươn thường ăn kèm hoa chuối để làm nên vị thanh dịu mà không bị tanh của lươn. Nếu ai đã từng một lần thưởng thức miến lươn Ninh Bình đều mong muốn được một lần quay lại nơi đây để thưởng thức món đặc sản bình dị này.
6. Xôi trứng kiến Nho Quan
Nho Quan là vùng đồi núi đá vôi lởm chởm, nơi cư ngụ của loài kiến nâu có trứng dùng để là nên món xôi trứng kiến lạ lẫm. Hàng năm vào tháng 2 âm lịch, người dân địa phương lại bắt đầu hành trình đánh trứng kiến. Phải quan sát kỹ, chọn những tổ căng tròn có nhiều trứng. Trứng kiến mang về được rửa nước ấm, ráo nước, tẩm ướp gia vị rồi chế biến thành món ăn độc đáo này. Xôi trứng kiến Nho Quan là quà đặc biệt mà thiên nhiên ưu ái cho con người và vùng đất Ninh Bình, ai một lần được thưởng thức hẳn sẽ nhớ mãi không quên.
7. Rượu Kim Sơn Lai Thành
Là một đặc sản của Kim Sơn, rượu Lai Thành có tên bắt nguồn từ xã Lai Thành, nơi đã chưng cất nên loại rượu độc đáo, nổi tiếng Ninh Bình. Từ những hạt gạo nếp cái hoa vàng tròn, thơm, cùng quy trình kỹ thuật và khâu lựa chọn chất men, nguồn nước kỹ lưỡng, người dân nơi đây đã nấu lên loại rượu càng để lâu càng ngon, dù ở cách xa đến hàng trăm mét, vẫn không thể giấu nổi mùi thơm.
