Những ngày đầu xuân là những ngày bạn mong muốn được nghỉ ngơi, đủ lịch hãy vui chơi. Tại Bình Định có một lễ hội được diễn ra vào những ngày đầu xuân. Rất hấp dẫn và là một nét đẹp trong văn hóa Bình Định. Lễ Hội Đống Đa, lễ hội tưởng nhớ chiến thắng Ngọc Hồi Đống Đa của Vị Hoàng Đế Áo vải Quang Trung.
Khám phá lễ hội Đống Đa:
Thời gian tổ chức
Hằng năm vào chiều ngày mùng 4 và ngày mùng 5 tết âm lịch người dân Bình Định và Du khách cả nước lại náo nức du xuân lễ hội tết Đống Đa tại Bảo tàng Quang Trung, thị trấn Phú Phong – Tây Sơn để tưởng nhớ tới công tích lẫy lừng các thủ lĩnh của phong trào Tây Sơn, đặc biệt là người anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ và kỷ niệm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa, đánh thắng 29 vạn quân Thanh xâm lược.
Nét đặc sắc của lễ hội
Dọc hành trình du lịch Việt Nam , nếu tìm hiểu về văn hóa lễ hội ở các địa phương nói chung, bạn sẽ thấy Lễ hội Đống Đa – Tây Sơn mang ý nghĩa lịch sử rất quan trọng. Lễ hội Đống Đa – Tây Sơn cho đến nay vẫn bảo toàn được các nghi thức truyền thống. Chính các nghi lễ này đã góp phần chuyển tải giá trị lịch sử đến với tất cả những người tham gia lễ hội. Mở đầu ngày lễ là nghi thức lễ tế. Lễ tế được tổ chức tại điện Tây Sơn trước sự chứng kiến của đông đảo mọi người. Trong lễ tế, nghi thức đọc sớ tế càng tăng thêm phần long trọng khi được phụ họa từ những dàn kèn trống âm vang, cờ lọng ngập tràn trong tầm mắt.
Sau lễ tế là chính thức bước vào phần hội trong lễ hội Đống Đa – Tây Sơn. Xuyên suốt 2 ngày lễ hội, bản hùng ca ôn lại lịch sử nhà Tây Sơn cùng các chiến công vang dội luôn được xướng lên, khiến người tham dự như cảm giác được mình đang có mặt trong thời gian lịch sử ấy. Không khí hừng hực đó như tiếp thêm lửa cho các hoạt động văn hóa như: đua thuyền, hát tuồng, đấu vật…
Chương trình tế lễ Đống Đa diễn ra từ chiều mồng 4 tết với nhiều nghi lễ cổ truyền đặc sắc được tổ chức tại điện Tây Sơn. Lễ tế được tổ chức tôn nghiêm, cả khu vực rộng lớn, cờ lọng, nghi trượng rợp trời, chiêng trống rền vang… Người dự lễ như cảm thấy lòng mình hòa nhập vào hồn thiêng sông núi địa linh nhân kiệt.
Chương trình hội ngày mồng 5 tuy có thay đổi hằng năm nhưng các mục chính thì năm nào cũng có, đó là diễn văn ôn lại lịch sử Tây Sơn với cuộc đại phá quân Thanh, biểu diễn võ thuật, trống trận Tây Sơn và thao diễn trận pháp. Tiết mục võ thuật Tây Sơn được các võ sư, võ sĩ, nghệ nhân tên tuổi hàng đầu Bình Định biểu diễn các bài quyền truyền thống nổi tiếng của nhà Tây Sơn như: Lão mai độc thọ, Ngọc trản quyền, Hùng kê quyền; các bài võ sử dụng binh khí: Lôi long đao, Song phượng kiếm, Tuyết hoa song kiếm và Lôi phong tuỳ hình kiếm, hay các bài roi như Roi Thái sơn, Roi Hắc đảnh ô sơn … được người xem tán thưởng nhiệt liệt.
Tiết mục nhạc võ Tây Sơn là môn nghệ thuật độc đáo của tỉnh Bình Định, người biểu diễn vừa phải có tâm hồn nghệ sĩ, vừa là bậc võ sĩ siêu đẳng và luyện đôi tay thần diệu để tác dụng lên lòng trống, vành trống và thân trống bằng cả hai bàn tay, cổ tay, khuỷu tay, cánh tay, tiếp xúc vào một bộ trống gồm 12 chiếc lớn nhỏ khác nhau gọi là “Song thủ đả thập nhị cổ”, tạo nên những âm thanh hùng tráng khác lạ khiến người xem như bị lôi cuốn, thúc giục. Tiết mục biểu diễn chiến trận Đống Đa lại càng hào hứng và hấp dẫn hơn nữa, được tổ chức trên địa thế qui mô, dàn dựng công phu, tập dượt công phu, có cả ngàn người thao diễn với cờ xí, chiêng trống, sắc phục, đồn lũy… y như thật, có năm còn có bốn, năm con voi trận tham gia.
Màn biểu diễn Nhạc võ Tây Sơn làm cho người xem dễ dàng cảm nhận những tiếng gươm khua, tiếng binh khí, tiếng hò reo của quân sĩ, tiếng súng nổ, tiếng voi gầm, ngựa hí hoà lẫn vào tiếng trống. Người xem có cảm giác như đang đứng giữa trận tuyến, không gian như vang vọng hồn thiêng sông núi, và được trở về với lịch sử, chứng kiến một thế trận thần tốc, táo bạo. Tiếng trống như giục giã, như thôi thúc, người xem có thể bị kích động và sẵn sàng xông lên sống mái.
Nhạc võ Tây Sơn là một phần anh linh trong văn hóa cổ truyền Bình Định. Những người biểu diễn võ thuật đều là các tên tuổi lớn trong làng võ, có tâm huyết và võ công thượng thừa. Khi màn nhạc võ Tây Sơn bắt đầu, người xem vỗ tay tán thưởng hân hoan, sau đó hồi hộp thót tim trước tinh hoa của từng đường quyền, cước. Hầu hết các điểm mạnh trong võ thuật Bình Định đều được các võ sư biểu diễn, không một chút che giấu. Tuy nhiên, đã mãn nhãn với màn nhạc võ công phu nhưng người xem vẫn chờ đợi một tiết mục không thể thiếu. Nếu thiếu màn trình diễn này thì không còn là lễ hội Đống Đa – Tây Sơn nữa. Chúng ta đang nhắc đến màn trình diễn tái hiện trận đánh Ngọc Hồi – Đống Đa của vua Quang Trung và quân lính, làm tiêu diệt 29 vạn quân Thanh. Tiết mục này ngoài sự góp mặt của các nghệ sĩ đóng vai vua, quan, lính, giặc… còn quy tụ được dàn diễn viên động vật hùng hậu như: ngựa chiến, voi chiến… làm không khí sục sôi hơn bao giờ hết.
Sau những tiếng kèn trống, tiếng khua chiêng múa kiếm đã dừng thì lễ hội Đống Đa – Tây Sơn cũng khép lại. Tuy thế, trong lòng của những người con quê hương Bình Định lẫn những du khách đi tour Bình Định có dịp tham dự lễ hội, chắc chắn sẽ cảm nhận giá trị của lễ hội cổ truyền này như còn âm vang mãi.
Như Quỳnh ATPSOFTWARE
